پرندگان شکاری دست آموز حرفه مفرح اما گم شده

تاریخچه

در هزاران سال پیش که بشر متوجه اهمیت پرندگان شکاری شد ، بیشتر به عنوان وسیله ای
برای تهیه شکار و غذا از آنها استفاده می کردو نگهداری از آنها فقط برای این منظور بود.اما با گذشت زمان و افزایش ابزارهای گوناگونشکار، پرورش این گونه از پرندگان برای شکار
تفریحی کاربرد پیدا کرد. جالب است بدانید کهتربیت پرندگان شکاری از مشرق زمین آغاز و
نهایتا به کشورهای غربی ختم گردیده است. درایران سلاطین صفویه بیش از سایرین به این
حرفه علاقه نشان می دادند، به گونه ای کهبیش از 800 پرنده شکاری توسط آنها نگهداری
می شد که هر کدام یک خدمه و مسئول مجزاداشته است، اما با روی کار آمدن سلسله نامبارکقجری تقریبا این حرفه رو به فراموشی گذاشتهشد و متاسفانه علیرغم اهمیت فراوان آن امروزهدر ایران تقریبا منسوخ شده است. با این وجودافراد علاقه مندی هنوز وجود دارند که به صورت پراکنده به این کار مشغول هستند و با صرف هزینه حاضرند که این کار را ادامه دهند. البته
به خاطر مسائل مختلف قوانین قاطع و سخت گیرانه ای در این زمینه وجود دارد که باید حتما
به آنها توجه کرد.



قوشبازی چیست؟

قوشبازی در حقیقت هنر پرورش و نگهداری پرندگان شکاری است به گونه ای که به واسطه
دست آموز کردن این پرندگان، می توان از آنها به عنوان ابزاری برای شکار پستانداران و یا سایر
پرندگان استفاده کرد. قوش بازی کلمه ای است که قدمت چندانی ندارد و در واقع ترجمه کلمهhawking به فارسی است. اما در فارسیباستان کلماتی مانند «بازداری » و یا «شاهین داری
» متداول بوده است و کسی که برای این منظوراستخدام می شده را «بازدار » می خواندند. در زبان انگلیسی کسی که پرنده شکاری را نگهداری می کند austringer نامیده می شود.



شرایط کلی پرورش

مهمترین مسئله ای که در ابتدای « صنعت پرورش پرندگان شکاری » باید مد نظر قرار گیرد،
میزان علاقه افراد در مورد این گونه خاص از پرندگان است.اگرفردی علاقه، امکانات و
همچنین شناخت کافی در این زمینه نداشته باشد یقینا با صرف هزینه های مادی فراوان از
ادامه این مسیر دلسرد شده و نمی تواند راه خودرا ادامه دهد.انتخاب پرنده شکاری مناسب که با شرایطمحیطی مورد نظر تطبیق کافی را داشته باشد جزء مهمترین قدم های بر داشته شده در این
حرفه است. حتما پرنده اتنخاب شده را باید چندین بار مورد آزمایش قرار داد و از سلامتی
آن اطلاع کامل پیدا کرد.



شرایط کلی سلامت

نحوه نشستن، رنگ قرنیه چشم و شادابی وبشاش بودن از مهمترین عوامل فنوتیپی مطرح
بوده که باید به آن توجه کرد. صرف نظر ازبررسی این علائم کنترل وضعیت بالها نیز بسیار
مهم و حائز اهمیت است. به گونه ای که پرنده رامجبور به پریدن از یک نشیمن به نشیمن دیگری
کرده و یا اینکه تکه گوشتی را در هوا پرتاب کردهو او را وادار به گرفتن آن بنمائیم. در این وضعیت
چرخش بالها را به خوبی می توان چک کرد.یکی از مهمترین تفاوتهای میان پرندگان
شکاری و سایر گونه های پرندگان، مسئلهبرگردان غذا و یا همان استفراغ است. در تمام
گونه های سلسله پرندگان ، تنها موادی مصرفمی شود که دستگاه گوارش حیوان قادر
به هضم کردن آن بوده و یا به هضم غذا کمکنماید، اما این مسئله در خصوص پرندگان شکاری
به گونه دیگری است. بخش بزرگي از خوراكپرندگان شكاري را سایر پرنده ها و یا پستانداران
كوچك جثه از جمله جوندگان تش يكل مي دهند.اين پرندگان پس از بلعيدن شكار و گوارش آن،
استخوان ها، دندان ها، ناخن ها و موها را از راهدهان به شكل دوكهاي تيره رنگ دفع مي كنند
كه « ريمه » ناميده مي شوند. لذا از این خاصیتمهم می توان در تشخیص پرنده سالم استفاده
کرد، به گونه ای که انتهای بال های پرنده راهمراه با پا های آن در دست گرفته و پرنده را به
سمت جلو و عقب حرکت بدهیم تا پرنده مجبور بهخروج «ریمه » شود.اگر حیوان توانست «ریمه ای »را خارج کند که دارای شکل بیضی بوده و در انتها
کشیده شده و سفتباشد و نیز اطرافآن به وسیله لایه اینازک و براق پوشیده باشد مشخص می
گردد که دستگاه گوارش پرنده سالم است .اما اگر غیر ازاین باشد باید در موردخرید آن کمی درنگ کرد.




محل پرورش

مکانی که برای نگهداری قوش ها باید مدنظر قرار گیرد حتما باید دارای ساختمانی هواگیر
و روشن باشد، به نحوی که امکان شستشو وضد عفونی سازی آن مهیا بوده و پرنده احساس
آرامش کامل بنماید. استفاده از خاک اره و یاعلوفه خیلی خرد شده برای تهیه بستر مناسب
نیست، چراکه در اثر افزایش تراکم گرد و غبارناشی از تحرک پرنده و نیز فقدان سیستم های
مناسب رطوبت ساز ممکن است عارضه هایتنفسی مانند برونشیت روی دهد و یا امراض قارچی
مانند Aspergillosis و یا Air- sacculitiبه وجود آید که برای این دسته از پرندگان خیلی
خطرناک بوده و ممکن است که سلامت آن را بهخطر اندازد.اگر کف سالن نگهداری از سیمان ویا
پوششی مانند آن است توصیه می شود که حداقلدر هفته 2 بار شسته شود تا محیط پرورش از
لحاظ پاکیزگی در شرایط مناسبی قرار گیرد.محل هوا خوریاز آنجایی که این دسته از پرندگان نیاز مبرمیبه استفاده از هوای آزاد دارند باید محلی را برای
این منظور انتخاب کرد که عاری از حیواناتی مانندسگ ، گربه و موانع خاص طبیعی باشد، چرا که
پرندگان شکاری به حسب غریزه جنگ جویانه ایکه دارند ممکن است بی جهت به سمت حیوانات
خانگی حمله ور شده و در اثر درگیری با آنهاصدمات جبران نا پذیری را ببینند.
از طرفی نیز چون در ایران بچه های کوچکبسیار کنجکاو هستند باید محل هوا خوری پرنده
به گونه ای باشد که حس کنجکاوی آنها تحریکنشود و کودکان به پرندگان حمله نکنند. البته
از میان پرندگان شکاری تنها عقاب ها هستندکه در چند مورد محدود گزارش هایی مبنی بر
حمله به افراد کوچک جثه اعلام شده است و به خاطر این مسئله امکان حمله از سوی پرنده های
دست آموز بسیار کم است . از طرفی نیز نبایدفراموش کرد که در اثر اصابت سنگ و یا چوب
توسط کودکان ، ممکن است پرنده جان خود را ازدست بدهد و نتیجه چندین ماه و یا سال زحمت
به راحتی از دست برود به همین خاطر بهتر آناست که محل هوا خوری فاقد کودکان و یا افراد
بزرگ سال نا آرام باشد.


اهمیت توجه به پر ریزی

با توجه به سند، گونه و شرایط حاکمپرندگان دچار پر ریزی های متوالی در طول
دوره رشد خود می شوند. در این مدت با جایگزین شدن پرهای جدید عملکرد حیوان بهبود
بخشیده می شود و از استقامت بیشتری بهره مندمی گردد. به همین خاطر باید مدیریتی مناسب واصولی را در این زمینه داشته باشیم. معمولا دورهپریزی پرندگان دست آموز شکاری مانند عقابدر فصل بهار )فروردین تا اواخر اردیبهشت(شروع شده و تقریبا تا شهریور ماه ادامه پیدا
می کند که این روند کاملا طبیعی است. اما اگرپرنده در اسارت، زمانی بیش از مدت تقریبی
شش ماه دچار پر ریزی شده و یا در زمستان دچاراین مسئله بشود ، حتما باید با دامپزشک مشورتکرده و راه کارهای مناسب را از وی بخواهید.البتهبه صورت عمومی عواملی مانند کاهش ویتامینC ، استرس های حرارتی – کاهش مقدار آبمورد نیاز و یا در برخی مواقع تغییرات ناگهانی
غذای مصرفی )شوک تغذیه ای( ممکن است کهبر روند پر ریزی تاثیراتی را داشته باشد اما صرفا
نمی توان بر پایه این حدسیات اقدام کرد و حتماباید با دامپزشک مشورت نمود.
در مورد شاهین ها که یکی از متداول ترینپرنده های دست آموز شکاری هستند باید متذکر
شویم که دم شاهین ها پس از هر پرریزی کوتاه تر می شود، مخصوصا در جریان اولین دوره
پر ریزی بیشترین کاهش در طول دم به وجودمی آید که متاسفانه در این مورد افراد تازه کار
فکر می کنند پرندگان دچار عارضه خاصی شدهاند که نگرانی آنها در این باره بی مورد است. یک
جوجه شاهین ) Eyass ( در اولین تابستان زندگیاش پر ریزی نمی کند، اما تقریبا زمانی که به
سن یک سالگی برسد پرریزی آن آغاز می گردد.درخصوص فرآیند پرریزی باید به این نکته مهم
توجه کنیم که جیره غذایی پرنده باید غنی بوده و ازلحاظ داشتن ویتامینها در وضعیت خوبی قرار گرفتهباشد. مسلما با در نظر گرفتن جیره غذایی غنی درطول دوره پرریزی فرآیند جای گزین شدن پرهای کهنه با نو سریع تر انجام می گیرد                                                                

شكار گرگ.mp4 بوسيله پرندگان شكاري