سِهرِه معمولی، نام علمی آن (Carduelis carduelis) است در زبان انگلیسی به آن «فنچ طلایی اروپایی» گویند.
سهره معمولی و ۱۴ سانتی متر طول دارد و با رنگآمیزی زیبا دیده میشود و به واسطه رنگ قرمز روشن وسیاه وسفید سر، رگههای زرد در بالهای سیاه رنگ ودمگاه سفید، که در پرواز به خوبی دیده میشود، شناخته میشود. زیرگونهای از این پرنده که در شرق ایران یافت میشود (سهره طلایی سرخاکستری)، فاقد سیاه وسفیدی در سر است و تنها صورتش قرمز است وبقیه روتنه وگلویش یکدست وبه رنگ نخودی خاکستری است. همچنین منقارش کمرنگ، کشیده تر وسنگین تر از سایر سهرههای طلایی است. پرنده جوان دارای پر وبال خاکستری کمرنگ و سر بدون علامت است وتنها به واسطه نوار بالی، دمگاه سفید و صدایش شناخته می شود. این پرنده در خارج از فصل تولید مثل، در گروههای کوچک دیده می شود.این پرنده در باغها، پارکها، کشتزارها، بوته زارها ودرههای پوشیده از درخت تا ارتفاع ۲۲۰۰ متری به سر برده و زمستانها در کشتزارها ومزارع باز، علفزارها واراضی مخروبه دیده میشود ودر درختانآشیانه میسازد. در ایران، زمستانها فراوان است وبه تعداد فراوان نیز تولید مثل میکند. پرواز موجی ورقص مانند دارد و پرندهای اجتماعی است. نر و ماده همشکل، پرندهای است با بالهای زرد و سیاه دم سیاه و سفید، صورت سرخ لاکی وپشت قهوهای خاکی که در ناحیه دمگاه به سفیدی میگراید پرنده نابالغ سر وسطح پشتی نخودی مایل به خاکستری وبدنی پر از خط و خال قهوهای دارد.
این نوع فنچ صورتی قرمز رنگ و گونههای سفیدی وپیشانی سیاهی دارد ودو خط سیاه از آن به دو سوی گردن میرود. رنگ پرهای پشت خاکستری ودو بال سیاه بوده ولکههایی زرد بر روی آن دیده میشود. پرهای دم سیاه رنگ ولی لبههای آن سفید است. بر روی سینه پرنده لکههای سفید دیده میشود. نر وماده مشابه بوده وپرنده نر خوش نقش ونگار تر است. در پرندههای نابالغ بخشهای بالایی بدن خاکستری ومخطط بوده ولکههای قهوهای دارند و صورت به رنگ قرمز نمیباشد. قرنیه چشم پرنده به رنگ قهوهای تیره و منقار آن سفید صورتی با لبههای خاکستری ورنگ پاها صورتی است و طول آن در حدود ۱۲ سانتی متر است.
گونه ترکی آن ni ediecki در ترکیه، قبرس، خاور دور، شمال عراق تا کوههای زاگرس و جنوب ایران وهمچنین در مصر پراکندهاست و زمستانها به سوی مناطق جنوبی تا صحرای سینا و مصر و شمال جزیره عرب مهاجرت میکند. گونه ایرانی آن loudoni در استان آذربایجان وشمال ایران وجنوب دریای خزر زندگی میکند و در زمستانها به مناطق میانه عراق وجنوب آن مهاجرت می کند. این پرنده در طبیعت به صورت گروهی زندگی میکند که تعداد افراد این گروهها گاهی به صد پرنده بالغ میگردد. این پرندگان در طی ماههای مه تا ژوئیه به جستجوی غذا و پناهگاه میباشد. یک تا دوبار در سال تخم میگذارد و لانه خود را در درهها ویا لابه لای درختان کم ارتفاع و کوچک میگذارد ودر هر بار ۴ تا ۵ تخم میگذارد. این پرنده از پرندگان مهاجر به شمار میرود. فنچ طلایی در محدوده گستردهای از اروپای غربی، بریتانیا، تا جزایر قناری و شمال آفریقا تاخاورمیانه و از ناحیه شرق تا ژاپن پراکندهاست. فنچ طلایی یکی از محبوبترین انواع فنچ در اروپا به شمار میرود و این امر به علت رنگآمیزی زیبا و نغمههای خوش این پرنده میباشد. شناخت سهره
سهره ها پرندگاني شاخه نشين ، کوچک جثه ، آوازخوان ، رنگارنگ ، متعلق به راسته گنجشک سانان واز خانواده سهره ها مي باشند . سهره ها پرندگاني دانه خوار بوده و غالب تغذيه آنان از دانه گياهاني همچون گلرنگ ، شاهدانه ، ارزن ، کتان ، آفتابگردان ، قدومه و ساير گياهان دانه دار مي باشد . هرچند در جيره غذايي برخي از انواع سهره ها ميوه ها ، سبزيجات و حشرات نيز جاي دارند ولي غالب تغذيه اين پرندگان از دانه ها مي باشد و تغذيه از حشرات و ميوه ها بيشتر در فصل توليد مثل اين پرندگان ديده مي شود .
به طور کلي راسته گنجشک سانان پرندگاني آوازخوان را در بر مي گيرد که در ميان خانواده هاي موجود در اين راسته خانواده سهره از آواز دلنشين تري نسبت به ساير پرندگان اين راسته برخوردارند . قناري که شناخته شده ترين پرنده آوازخوان در جهان مي باشد متعلق به خانواده سهره است . از نظر زيستگاهي سهره ها را مي توان در کوه ها ، بيابان ها ، جنگل ها ، کشتزارها ، پارک ها و ساير نقاط مناسب جهت زندگي يافت . نر و ماده اين پرندگان در برخي گونه ها بسيار مشابه و در برخي گونه ها کاملاً متفاوت هستند . سهره ها پرندگاني اجتماعي بوده و خارج از فصل توليد مثل به صورت گروهي ديده مي شوند . رنگ آميزي زيبا از يک سو و آواز دلنشين سهره ها از سوي ديگر موجب تمايل بسياري از علاقه مندان ، به نگهداري اين پرندگان شده است . تا جايي که در نقاط مختلف دنيا برخي از انواع سهره ها را اهلي نموده و به عنوان پرنده زينتي نگهداري مي کنند . ساختار ژنتيکي سهره ها به گونه اي است که مي توان غالب آنها را با هم تلقيح نمود ، البته در اکثر موارد پرنده حاصل از تلقيح دو گونه سهره با هم ، نابارور مي باشد ولي به هر حال تلقيح سهره ها با يکديگر جهت اصلاح و يا بهبود آواز و زيبايي در بسياري از کشورها رواج دارد . از رايج ترين آن مي توان به تلقيح انواع سهره با قناري اشاره کرد که معمولاً هدف از آن اصلاح و بهبود آوازخواني مي باشد .
سهرِه پرندگانی دانه خوار و حشره خوار بامنقاری کوتاه، مخروطی وقوی، و پر و بالی رنگارنگ هستند.سهره ها پرواز موجی و رقص مانند دارند روی درختان، بوته ها، یا زمین لانه می سازند.غیر از دانه ها گاهی از حشرات نیز تغذیه می كنند . عمر سهره در شرایط عادی بیشتر از 8 سال و کمتر از 12 سال است .
در پارک ها ، باغ ها ، نواحي جنگلي وساير مناطق مستعد زندگي مي کند و لانه خود را در ارتفاع 5/1 تا 20 متري از سطح زمين و در ميان شاخ و برگ درختاني از قبيل صنوبر ، توس ، نارون ، افرا ، بلوط ، کاج ، سيب ، گلابي ، گيلاس و زرد آلو مي سازد . گاهي در سرو کوهي نيز آشيانه مي سازد .لانه توسط ماده ها ساخته مي شود و از علف هاي باريک و خشک و مواد گياهي به خصوص از درخت تبريزي و مواد مو مانند در ساخت لانه استفاده مي شود . لانه بين 7 تا 12 روز ساخته مي شود . بين 3 تا 5 و معمولاً 4 تخم در ميانه هاي ماه آپريل تا آگوست(فروردین تا مرداد) مي گذارد . پرنده ماده بين 12 تا 13 روز روي تخم ها مي خوابد . هم پرنده نر و هم پرنده ماده در تغذيه جوجه ها نقش دارند .جوجه ها بعد از 12 روز آماده پرواز مي شوند.
سهره كه نامش خلاصه شده به سره انواع مختلفي دارد كه نيمي از آنها آوازه خوان هستند . آواز خواندن سهره بريده بريده است و نفسش مانند قناري زياد نيست اگر آواز قناري را ياد بگيرد بازهم قطعه قطعه مي خواند . در خارج از ايران چندين نوع سهره را با قناري جوجه كشي نموده اند مانند سهره آوازخوان و سهره معمولي ( سهره بروجردي ) و سيسكين قرمز كه قناري قرمز رنگ حاصل جفت گيري قناري با اين نوع سيسكين قرمز است . در ايران فقط سهره معمولي را با قناري ماده جفت گيري مينمايند كه حاصل آنرا سهره قناري گفته و اين پرنده خنثي ميباشد كه جوجه هاي نر آن زياد آواز ميخوانند و نفسشان از سهره بيشتر است و ماده هاي سهره قناري نيز تخم بدون نطفه ميگذارند و شايد براي بزرگ كردن جوجه هاي ساير پرنده ها مورد استفاده باشند .
سهره ( gold finch)
سهره كه نامش خلاصه شده به سره انواع مختلفی دارد كه نیمی از آنها آوازه خوان هستند . آواز خواندن سهره بریده بریده است و نفسش مانند قناری زیاد نیست اگر آواز قناری را یاد بگیرد بازهم قطعه قطعه می خواند.
در خارج از ایران چندین نوع سهره را با قناری جوجه كشی نموده اند مانند سهره آوازخوان و سهره معمولی ( سهره بروجردی ) و سیسكین قرمز (red or hooded siskin ) كه قناری قرمز رنگ حاصل جفت گیری قناری با این نوع سیسكین قرمز است.
در ایران فقط سهره معمولی را با قناری ماده جفت گیری مینمایند كه حاصل آنرا سهره قناری گفته و این پرنده خنثی میباشد كه جوجه های نر آن زیاد آواز میخوانند و نفسشان از سهره بیشتر است و ماده های سهره قناری نیز تخم بدون نطفه میگذارند و شاید برای بزرگ كردن جوجه های سایر پرنده ها مورد استفاده باشند.
بهترین نوع سهره را میتوان سهره آواز خوان (voice singer siskin ) دانست كه صدای بسیار بلندی دارد با قطعه هایی مانند آواز بلبل كه با سوت نتها را اجرا میكند و آنقدر صدای گرم و دلنشینی دارد كه هر چه آواز بخواند شنونده از خواندنش سیر نمیشود به عكس سهره معمولی و پیشانی قرمز كه ریز و تند میخوانند این نوع سهره نت هایش را شمرده و با صدای بم می خواند.
طول قد سهره آواز خوان تا 15 سانتی متر میرسد و در اروپا – غرب آسیا و در شمال غربی افریقا زندگی میكند این نوع سهره به صورت زوج زندگی میكنند.
سهره معمولی در تمام نقاط دنیا یافت میشود. قدش تا 13 سانتی متر میرسد . نر و ماده سهره هم رنگ میباشند و دانه و حشره میخورند.
سهره های معمولی و پیشانی قرمز بصورت جفتی یا دسته جمعی زندگی میكنند . هر بار سه تا هفت تخم میگذارند كه در مدت 14 روز تخم ها به جوجه تبدیل میشود . جوجه سهره دارای سر و پشت برنگ نخودی مایل به خاكستری و بدنی پر از خط و خال قهوه ای رنگ است .سهره ها پرواز موجی و رقص مانند دارند . علاوه بر سهره معمولی در ایران سهره پیشانی قرمز ( سهره كرمانی ) نیز زیاد یافت میشود كه این سهره نیز در حدود 11سانتی متر طول بدنش میباشد و آواز خوان خوبی است.
این پرنده نیز سه تا چهار تخم میگذارد كه در مدت دو هفته به جوجه تبدیل میشود و بیست روزه جوجه ها به حد رشد میرسند .غذای سهره در طبیعت دانه و حشره است لیكن در قفس به او عمدتا دانه میدهند.
دانه مورد علاقه سهره ها شاهدانه است كه طبیعت گرم دارد وبسیار پرچرب ومحرك میباشد ارزش غذایی شاهدانه شامل ۱۶.۳ درصد پروتیین و ۳۲.۲ درصد چربی و ۴.۳ درصد املاح معدنی است.
توصیه میشود علاوه برشاهدانه به سهره سایر دانه ها از جمله تخم كتان – تخم كاهو – تخم کاسنی - شلغم – كلم - ارزن و... بهمراه میوه چون سیب و سبزیجات مانند كاهو و كلم داده شود.
تخم کاسنی برای لاغر کردن سهره و همچنین آماده شدن آن مفید است. سهره ها را چنانچه در یك قفس بزرگ و بصورت دسته جمعی نیز نگهداری كنیم آواز خواهند خواند لیكن توصیه میشود جوجه سهره را از دو ماهگی به بعد در یك قفس كوچك و مجزا قرار دهند تا زودتر رام شده و بهتر پرورش یابد. برای تسریع در این كار قفس جوجه سهره را در كف زمین و در محل شلوغ با رعایت احتیاط های لازم قرار میدهند تا زودتر رام گردد. علیرغم اینكه حضور سهره در كنار قناری موجب خواهد شد كه قناری نیز قدری سركش و ترسو شود لیكن برای بهتر شدن آواز سهره او را در كنار قفس قناری نگهداری میكنند .