موسم تخم گذاری و جفت‌گیری چکاوک هدهدی معمولاً از اواخر فصل بهار و اعتدال بهاری آغاز می‌شود و تا اواخر پائیز ادامه دارد. پرنده ماده از ۲ تا ۳ تخم می‌گذارد، مدت یک هفته روی تخمها می‌خوابد سپس جوجه‌ها از تخم بیرون می‌آیند و تا مدت ۴ روز توانایی بینایی ندارند. اگر احساس خطر کند ویا عابری به لانه اش نزدیک شود، از لانه بیرون می‌جهد برای حفاظت از لانه وجوجه‌های وبه مسافت کوتاهی جلو آن شخص عابر می‌دود وتوجه عابر به خود جلب می‌کند، وبا این صورت آن را از لانه دور می‌سازد .                                                    زیستگاه :‌

یک پرنده کاملا بیابانی است که بیابان‌های ماسه‌ای باز و شوره‌زارهای هموار با گیاه بسیار کم را ترجیح می‌دهد . روی زمین بین بوته‌های کوتاه و انبوه لانه می سازد . !

پراکندگی :‌

نام انگلیسی : Bar-tailed Desert Lark

نام فرانسوی : Ammomane elegante

نام علمی (لاتین) :‌ Ammomanes cincturus

چکاوک سر دم سیاه 

13 سانتی‌متر ؛ چکاوکی کوچک به رنگ نخودی مایل به صورتی یکدست که در قاعده دم روشن‌تر است و یک نوار پهن سیاه در نزدیکی انتهای دم دارد . تارک ، سینه و پشتش یکدست و بدون خط و رگه‌رگه می‌باشد . سبیه چکاوک سنگلاخ ولی کوچکتر از آن است و به وسیله دم تقریبا نارنجی با نوار سیاه انتهایی به اسانی از آن تشخیص داده می شود . از چکاوک سنگلاخ اجتماعی‌تر است و معمولا به صورت گله‌های کوچک دیده می شود .!

زیستگاه :

بیابان‌های سنگلاخ یا ماسه‌ای . گرچه کمتر از چکاوک سنگلاخ ، در مناطق سنگلاخ دیده می‌شود . معمولا از مناطق کوهستانی دوری می کند و شرایط سخت بیابانی را به خوبی تحمل می نماید . 

پراکندگی :‌

چکاوک سر دم سیاه از جمله پرندگان بومی ایران و از پراکندگی نسبتا فراوانی برخوردار است .!

                                                                                                                                                                                                                           

نام انگلیسی : Desert Lark

نام فرانسوی : Ammomane du desert

نام علمی (لاتین) : Ammomanes deserti

چطور پیدایش کنیم :

15 سانتی‌متر ، چکاوکی خاکی رنگ و بدون نشانه خاص . با سر کاملا گرد و رنگ یکدست که از قهوه‌ای خاکی یا قهوه‌ای مایل به خاکستری تا قهوه‌ای مایل به خرمایی کمرنگ متغیر است ؛ تشخیص داده می شود . 

رگه‌های بسیار کمرنگ روی سینه‌اش از فاصله کم نمایان است . دمش فاقد رنگ‌های سیاه و سفید می باشد.

کمتر از سایر چکاوک‌ها اجتماعی است و غالبا جفت‌جفت یا به صورت گروه‌های کوچک دیده می شود . 

بال‌هایش کاملا گرد است . پروازی خاص دارد و بال زدنش توام با تکان‌های مخصوصی است . 

زیستگاه :

بیابان‌های سنگلاخ و دامنه‌های صخره‌ای کوهستان را ترجیح می دهد و از بیابان‌های ماسه‌ای باز دوری می‌کند . بر روی زمین و در میان بوته‌های کوتاه لانه می سازد . 

پراکندگی :

چکاوک سنگلاخ از جمله پرندگان بومی ایران است و محدوده مختص به خود از پراکندگی نسبتافراوانی برخوردار است . !                                                                                                                                                                                                      نام انگلیسی : Black-crowned Finch Lark

نام فرانسوی : Alouette moineau a front blanc

نام علمی (لاتین) : Eremopterix nigriceps

چکاوک سهره‌ای (چکاوک شکم سیاه)

11 سانتی‌متر ؛ چکاوک بسیار کوچکی است با منقار سهره مانند و کلفت . چکاوک سهره‌ای نر با طرح سیاه و سفید و مشخص صورت ، سطح شکمی تقریبا سیاه و سطح پشتی قهوه‌ای به اسانی تشخیص داده می شود . پرنده ماده یکدست قهوه‌ای خاکی و تقریبا بدون خط و رگه است و سطح زیرین بال‌هایش سیاه می باشد . چکاوک سهره‌ای پرنده‌ای است خیلی اجتماعی و گله های آن روی زمین و در فضاهای باز به تغذیه می پردازند . !

جنس ماده

زیستگاه :


بیابان‌های کم گیاه ، زمین‌های بایر و دشت‌های باز با بوته‌های پراکنده . 
روی زمین و در بین بوته‌های کوتاه لانه می سازد . !

پراکندگی :

چکاوک سهره‌ای از جمله پرندگان بومی ایران و از پراکندگی نسبتا فراوانی برخوردار است . !                                                                                                                                                                                                                                        
نام انگلیسی : Crested Lark

نام فرانسوی : Alouette cochevis

نام علمی (لاتین) : Galerida cristata


چکاوک کاکلی 

چکاوک کاکلی، 17 سانتیمتر طول دارد و نسبتاً پرجثه تر از چکاوک آسمانی و کمرنگ تر از آن است. دم کوتاه و تاج بلندش همیشه پیداست. منقار نسبتاً بلند، روتنه نخودی خاکستری یا اندکی قهوه ای، اما یکدست است و در پشت گردن و جثه اش، خط خطی است که به درستی مشخص نیست، اما سینه اش رگه رگه است. شکم و زیر دم سفید نخودی و پاها نازک و به رنگ خاکستری مایل به زرد است. پروازش با بال زدن های محکو و در جا بال زنی بسیار همراه است. خصوصاً اگر در هنگام تولید مثل باشد. در پرنده نابالغ، روتنه با خال های بیشتر و کاکل کوچکتر دیده می شود. بال ها کاملاً گرد و دم کوتاه است





صدا: 

صدای این پرنده در برخاستن از زمین و در پرواز، خوش الحال شبیه «دو – ئی، du-ee» یا «ئی، ee» و یا «اوو، uu» شنیده می شود

زیستگاه: 

این پرنده در عفلزارهای هموار، بیابان های خشک، کنار جاده ها، کوره ها، کشتزارها و اغلب نزدیک مناطق مسکونی، به سر برده و روی زمین آشیانه می سازد. در ایران، بومی و فراوان است

نام انگلیسی : Shore Lark

نام فرانسوی : Alouette hausse-col

نام علمی (لاتین) : Eremophila alpestris

چطور پیدایش کنیم :

اندازه چکاوک شاخ دار 17 سانتی متر است ؛ با گلو و صورت زرد کمرنگ ، گونه ها و نوار سینه ای سیاه و مشخص ، از همه چکاوک های دیگر به آسانی تشخیص داده می شود . سطح پشتی قهوه ای مایل به صورتی و سطح شکمی آن تقریبا سفید است . 


چکاوک شاخدار نر ؛ یک نوار سیاه عرضی روی تارک و یک جفت " شاخ پر " کوچک سیاه رنگ روی سر دارد . سر پرنده ماده سیاهی کمتری دارد . پرنده نابالغ به نظر خال خال و تیره رنگ می آید . نشانه های سر پرنده بالغ در زمستان تا حدی محو می شود . 
این پرنده در در مناطق باز و کم ارتفاع زندگی می کند.

زیستگاه : 

تابستان ها در مناطق کوهستانی مرتفع و بایر و زمستان ها در مناطق کم ارتفاع تر دیده می شود . روی زمین و در بین سنگ ها آشیانه می سازد . 
در آشیانه اش بین 2 تا 5 تخم می گذارد و معمولا از دانه های کوچک و حشرات تغذیه می کند.

صدای پرنده:

چکاوک شاخدار معمولا هنگام پرواز کردن آواز می خواند.

پراکندگی : 

به طور کلی چکاوک شاخدار از جمله پرندگان بومی ایران و از پراکندگی فراوانی برخوردار است . 

 

نام انگلیسی : Wood Lark

نام فرانسوی : Alouette lulu

نام علمی (لاتین) : Lullula arborea                                                                                                                                                   

نام انگلیسی : Black Lark

نام فرانسوی : Alouette negre

نام علمی (لاتین) : Melanocoryepha yeltoniensis

چکاوک سیاه

19 سانتی‌متر ؛ چکاوک سیاه نر درشت و سیاه‌رنگ است و پرهایش حاشیه خاکی کمرنگ دارد که در زمستان تا حدی سیاهی پرها را کاهش می دهد . منقارش کوتاه ، کلف و زردرنگ است با نوک سیاه . 
پرنده ماده خیلی شبیه چکاوک گندمزار ولی کمرنگ‌تر است و لکه‌های سیاه گردن را ندارد . هیچ یک از دو جنس روی بال یا دم ، سفیدی ندارند . 

زیستگاه : 

در جلگه‌های علفزار و بوته‌زار ، اغلب نزدیک آب ، و همچنین در بیابان دیده می شود . 

پراکندگی : 
چکاوک سیاه پرنده‌ای کمیاب است و به صورت نا منظم زمستان را در زمین‌های پست ناحیه دریای خزر می گذراند و فقط در زمستان‌های خیلی سخت دیده می شود . !

چکاوک درختی
سانتی متر ؛ از چکاوک آسمانی به وسیله اندازه کوچکتر ، دم کوتاه بدون کناره های سفید ، نوار چشمی سفید مشخص که در پس گردن و زیر کاکل کوتاه آن بهم می پیوندد ، منقار ظریفتر و صدای خاص ، تشخیص داده می شود . لکه سیاه واضحی نزدیک خم بالش مشاهده می شود . ضمن پرواز می خواند و در این حالت در مسیری مارپیچی بالباز روی می کند و بالاخره با بالهای بستاه تقریبا تا نزدیک زمین فرود می آید . هتگام استراحت بر روی درختان می نشیند . 

زیستگاه :

حاشیه جنگلها ، دامنه تپه ها با درخت های پراکنده ، زمین های ماسه ای و از این قبیل . 
زمستان را در مزارع به سر می برد . آشیانه اش را بر روی زمین می سازد . 

پراکندگی :

به طور کلی چکاوک درختی از جمله پرندگان بومی ایران و نسبتا فراوان است .

انگلیسی : White-winged lark

فرانسوی : Alouette leucoptere

نام علمی (لاتین) : Melanocorypha leucoptera

چکاوک بال سفید

17 سانتی‌متر ؛ از سایر چکاوک‌ها به وسیله نوار بالی پهن و سفید که تا لبه عقبی بال می رسد و در پرواز کاملا نمایان است ، مشخص می شود . تفاوتش با چکاوک گندم‌زار این است که لکه‌های سیاه روی گردن را ندارد و بال‌هایش باریکتر است . سطح پشتی آن زرد مایل به قهوه‌ای است با رگه‌های تیره‌رنگ . تارک و پوشپرهای بال و دمش دارای رنگ بلوطی است . سطح شکمی و زیر بغل سفید با گلوی نخودی رنگ و سینه کم‌خال دارد . وقتی بالش بسته است ، پر خارجی سفید‌رنگ بلندترین شاهپر نخستین آن دیده می شود . 
چکاوک بال سفید ماده ؛ تارک قهوه‌ای رگه‌رگه دارد . 

زیستگاه : 
به‌طور عمده علفزارهای خشک و مناطق نیمه‌بیابانی . 

پراکندگی :

زمستان‌ها در زمین‌های پست نواحی دریای خزر و شمال شرقی ایران نسبتا از پراکندگی فراوانی برخوردار است . در زمستان‌های خیلی سخت تعدا آنها بیشتر می شود . !                                                                                                                                                               نام انگلیسی : Bimaculated lark

نام فرانسوی : Alouette calandre orientale

نام علمی (لاتین) : Melanocorypha bimaculata

چکاوک طوقی

5/16 سانتی‌متر ؛ ظاهرا شبیه چکاوک گندم‌زار ولی بطور محسوسی از آن کوچکتر است ، سفیدی لبه عقبی بال را ندارد و نوک تمام شاهپرهای دمش سفید است ، بر خلاف چکاوک گندم‌زار که فقط کناره‌های دمش سفید می باشد و لکه های سیاه کنار گردنش نیز مشخص‌تر است که معمولا از به هم پیوستن انها نیم‌طوقی در جلوی گردن تشکیل می شود . سرش بیشتر از چکاوک گندم‌زار کاکلی به‌نظر می آید و سطح زیرین بال‌هایش به تیره‌گی پرنده مزبور نیست . رفتارش شبیه چکاوک گند‌م‌زار است ولی کمتر به صورت گله‌های بزرگ دیده می شود . 
زیستگاه : 
معمولا ( اما نه همیشه ) در ارتفاع بالاتر از زیستگاه چکاوک گندم‌زار زندگی می کند و کمتر در زمین‌های زراعتی دیده می شود . بیشتر استپ‌ها و دشت‌های خشک با گیاهان کم را ترجیح می دهد . 


پراکندگی : 

چکاوک طوقی پرنده‌ای است بومی ایران و از پراکندگی تقریبا فراوانی برخوردار است . !                                         

نام انگلیسی :‌ Indian Sand Lark

نام فرانسوی : Calandrelle des sables

نام علمی (لاتین) : Calandrella raytal 

چکاوک هندی

12 سانتی‌متر ؛ چکاوکی است کوچک و خیلی شبیه چکاوک پنجه کوتاه و چکاوک کوچک ، ولی در سطح پشتی از هر دوی آنها خاکستری‌تر و در سطح شکمی سفیدتر است . برخلاف چکاوک پنجه کوتاه لکه‌های تیره طرفین گردن را ندارد ، و رگه‌های خیلی کمرنگ روی سینه‌اش بسیار کمتر از چکاوک کوچک می باشد . صدای این پرنده بهترین نشانه تشخیص آن است . رفتارش شبیه چاوک پنجه کوتاه است . 


زیستگاه : 
همیشه نزدیک آب . در ساحل جویبارها و رودخانه‌ها ، دلتاها و دشت‌هایی که طغیان آب رودخانه آنها را فرا می گیرد دیده می شود . در حاشیه مرداب‌های ساحلی ، باتلاق‌های نمکی و امثال آن روی زمین و بین گیاهان کوتاه لانه می سازد . 

پراکندگي   چکاوک هندی از جمله پرندگان بومی و از پراکندگی تقریبا فراوانی برخوردار است .                              
نام انگلیسی : Lesser Short-toed Lark

نام فرانسوی : Alouette pispolette

نام علمی (لاتین) : Calandrella rufescens

چکاوک کوچک

5/13 سانتی‌متر ؛ از فاصله نزدیک به وسیله رگه‌رگه بودن قسمت بالایی سینه از چکاوک پنجه کوتاه که گاهی با آن دیده می شود ، قابل تشخیص است . ضمنا بر خلاف پرنده مزبور ، تارکش همرنگ پشت بوده ، لکه های کنار گردن را ندارد و به طور کلی تیره‌تر و خاکستری‌تر از آن است . 

زیستگاه :‌

مانند چکاوک پنجه کوتاه ولی بخصوص در زمین‌های خشک اطراف تالاب‌ها و دریاچه‌های نمک دیده می‌شود . !

پراکندگی :‌

به‌طور کلی چکاوک کوچک پرنده ای است بومی ایران از پراکندگی نسبتا فراوانی برخوردار است . !

نام انگلیسی : Hume's Short-toed Lark

نام فرانسوی : Alouette calandrelle de hume

نام علمی (لاتین) :‌ Calandrella acutirostris

چکاوک پنجه کوتاه هیوم

13 سانتی‌متر . خیلی شبیه چکاوک پنجه کوتاه است ولی نشانه سیاه کنار گردن را ندارد ، سطح شکمی آن بدون رگه است ؛ و در هر طرف سینه یک لکه بزرگ تیره رنگ دارد . منقارش ظریف‌تر و نوک‌تیزتر است . رفتارش شبیه چکاوک پنجه کوتاه می باشد . !

زیستگاه :

چکاوک هیوم ؛ اصولا پرنده‌ای است مخصوص علفزارهای مناطق کوهستانی و مرتفع و شیب‌های سنگی با گیاهان کم در ارتفاعات زیاد ، ولی در ایران در ارتفاعات کمتر و دشت‌های خشک نیز دیده می شود . 

پراکندگی : 

به درستی وضعیت چکاوک هیوم در ایران نامعلوم است . در نزدیکی بیرجند دیده شده و بنا به گزارش Zarudny ممکن است در مشرق خراسان زادوولد نماید ، ولی این مطلب نیاز به بررسی و تحقیق دارد . !                                                                                                                                                                                                                                                                                  

نام انگلیسی : Short-toed Lark

نام فرانسوی : Alouette calandrelle

نام علمی (لاتین) : Calandrella cinerea

چکاوک پنجه کوتاه

14 سانتی‌متر ؛ از چکاوک آسمانی کمرنگ‌تر و خیلی کوچکتر است . سطح پشتی آن نخودی رنگ با رگه‌های تیره و مشخص ، و سطح شکمی آن بدون رگه و به رنگ سفید مایل به نخودی است . در کنار گردن لکه تقریبا سیاهی دارد که اغلب دیدن آن مشکل است . کاکل ندارد ولی تارکش پررنگ است . منقاری کوتاه ، نوک‌تیز و زردرنگ دارد . پرنده نابالغ در طرفین سینه قدری خال خال است . در ارتفاع کم و در مسیر مواجی پرواز می کند . 

زیستگاه :‌

زمین‌های بایر سنگلاخ یا ماسه‌ای ، استپ‌ها و مزارع . روی زمین لانه می سازد . 




پراکندگی :

تابستان‌ها فراوان است و به صورت مهاجر عبوری نیز دیده می شود . !